Retrospekcja i refleksja o przyszłości Raport CRIDO i CBRE

NIERUCHOMOŚCI KOMERCYJNE W POLSCE, 20 LAT PÓŹNIEJ... RE TROSPEKCJA I RE FLEKSJA O PRZYSZŁOŚCI

29

Dwa słowa, które mogą opisać ostatnie 20 lat w Polsce, to dynamizm i zmiana, a my jako Unibail-Rodamco-Westfield (URW) mieliśmy możliwość obserwować z bliska, to co działo się w naszym kraju. Na początku działania w Polsce, jako Rodamco, wspólnie z Grupą GTC byliśmy właścicielami Galerii Mokotów, pierwszego centrum handlowego trzeciej generacji w kraju. Wyznaczyło ono kierunek dla rynku centrów handlowych w Polsce. Idea budowy dużego centrum handlowego z kinem, kręgielnią i szeroką ofertą gastronomiczną, zlokalizowanego na terenach poprzemysłowych, wydawała się dość ryzy- kowna. Na szczęście dla nas, Galeria Mokotów okazała się dokładnym przeciwieństwem takiego myślenia i od razu stała się wyjątkowym miejscem na mapie Warszawy. Do tej pory słyszę historie o najemcach czekających w kolejce na wolny lokal. W 2007 roku Rodamco wspólnie z ING REIM i ING RED zaprosiło klientów do nowego, ikonicznego centrum handlowego – Złotych Tarasów, zlokalizowanego tuż obok Dworca Centralnego w Warszawie. Po połączeniu Unibail z Rodamco w 2009 roku umocniliśmy stabilność finansową i zwiększyliśmy udział w rynku, przejmując kolejne dwa centra handlowe w Warszawie: Arkadię i Galerię Wileńską. W 2017 roku otworzyliśmy Wroclavię – centrum handlowe z nowoczesną przestrzenią biurową i zintegrowanym terminalem autobusów daleko- bieżnych. Jesteśmy dumni, że to miejsce, odwiedza ponad 17 milionów osób rocznie i to w mieście liczącym mniej niż milion mieszkańców. To nasza krótka historia z ostatnich dwóch dekad, od kiedy Polska dołączyła do UE. Większa firma, za każdym razem oznaczała naszą większą obecność zarówno globalnie, jak i na naszym lokalnym, polskim rynku. To, co zaczęło się od współwłasności jednego centrum handlowego odwiedzanego przez 11 milionów ludzi w 2004 roku, dziś jest organizacją, która w swoim portfolio ma 6 centrów handlowych, które odwiedza 78 milionów osób rocznie. Ten sukces był możliwy z jednej strony, dzięki pragnieniu „lepszego” życia, które napędzało zwyczaje konsumpcyjne Polaków, z drugiej strony, dzięki stabilności wynikającej z członkostwa w UE, która pozwoliła na bardziej swobodny przepływ finansowania, co napędzało nowe inwestycje i rozwój. Jednak wciąż jest jedna rzecz, której nie udało nam się osiągnąć na polskim rynku – więcej lokalnego kapitału inwestującego w nieruchomo- ści. Porównanie rynków inwestycyjnych w Polsce i Czechach pokazuje uderzające różnice. Wierzę, że wprowadzenie REIT-ów dostosowanych do lokalnych potrzeb mogłoby być jednym z kluczowych czynników pomagających lokalnym inwestorom czerpać korzyści z projektów nierucho mościowych, jednocześnie zwiększając płynność polskich aktywów nieruchomościowych. Innym czynnikiem mogłoby być przyłączenie się do strefy euro. Wyeliminowałoby to ryzyko walutowe zarówno dla inwestorów nieruchomościowych, jak i dla sprzedawców. Podsumowując, kilka razy w ciągu ostatnich 20 lat przepowiadano koniec centrów handlowych, ale to, co widzimy teraz, jest dalekie od takich wizji. Współczesny klient ceni sobie wygodę i elastyczność. a my jako URW, będziemy stale wsłuchiwać się w te potrzeby i wspólnie tworzyć niezapomniane doświadczenia zakupowe.

GRZEGORZ GRAJKOWSKI

Director of Operations Poland, Unibail-Rodamco-Westfield